مرحله یک المپیاد نجوم و اخترفیزیک امسال ویژگی های متمایزی نسبت به سال قبل داشت. تعداد افراد شرکت کننده در المپیاد نجوم و اخترفیزیک با کاهش چند درصدی همراه بود و این درحالی است که برخی رشته ها مثل المپیاد ریاضی با افزایش تعداد شرکت کننده همراه بود. این آمار به معنای آن است که شانس قبولی برای المپیاد نجوم و اخترفیزیک نسبت به سال قبل افزایش یافته است البته منوط به اینکه تعداد برگزیدگان مرحله ۱ همان ۷۰۰ نفر سال قبل باقی بماند. مرحله ۱ امسال پس از ۸ سال دوباره شامل سوالات کوتاه پاسخ بود که وجه تمایز جالبی برای این آزمون بود و به نوعی بسیاری از دانش‌آموزان را غافل‌گیر کرد. در این آزمون ارزش سوالات چهار گزینه‌ای که تعداد آنها ۲۴ عدد بود، ۳ و ارزش هر سوال کوتاه پاسخ دو برابر سوالات تستی یعنی ۶ امتیاز بود. تعداد سوالات کوتاه پاسخ ۱۰ تا بود که تقریبا نیمی از امتیاز کل سوالات را دربر می‌گیرد. سوالات کوتاه پاسخ نمره منفی نداشتند بنابراین بسیاری از افراد شرکت کننده حتی اگر شانسی باشد آنها را پاسخ داده‌اند. اما سوالات تستی نمره منفی داشتند.
آزمون مرحله ۱ امسال به نسبت سال گذشته به لحاظ محتوا و سبک سوالات ایرادات و مزایایی داشته است که در زیر به آن اشاره می‌شود.
مزایا:
– وجود سوالات کوتاه پاسخ که برای دانش‌آموزانی که مطالعه داشتند بسیار مهم و موثر بوده است و به دلیل سوالات متنوع وزنه سنگینی برای سنجش دانش آموزان تلقی می‌شود.
– وجود سوالات مفهومی از مبحث ابزار و تلسکوپ
– وجود سوال از مبحث دوتایی‌های گرفتی که با توجه به مهم بودن مبحث خلا آن دیده میشد.
– تنوع و تعداد سوال بیشتر در مباحث کیهان شناسی و دینامیک کهکشان که در برخی سال‌ها تعداد سوالات این مباحث بسیار کم بود.
– مفهومی بودن برخی سوالات تستی و کوتاه پاسخ مثل کروی بودن زمین که کمتر در سال های قبل دیده می‌شود.
– سوالات مرتبط با تحلیل ابعادی و تبدیل واحد
– توجه به اخترفیزیک پیشرفته مثل تعادل هیدرواستاتیک و مفاهیم شار و فشار تابشی و تحول ستارگان
معایب:
– کم بودن سوالات نجوم کروی که توازن سوالات را کاهش داده است.
– غیر متعادل بودن ارزش سوالات کوتاه پاسخ و تستی به طوری که برخی سوالات کوتاه پاسخ بسیار ساده‌تر از سوالات تستی بودند و به دلیل ارزش امتیاز دوبرابری مناسب نیست.
– لزوم استفاده از انتگرال در حل برخی سوالات کوتاه پاسخ که با توجه به منابع معرفی شده توسط باشگاه دانش پژوهان نباید این کار انجام میشد.
– عدم تطابق مباحث و منابع سوالات با منابع ارائه شده رسمی توسط باشگاه دانش پژوهان
– وجود سوال حفظی کم ارزش مثل "کدام سیارک کوچک‌تر است؟" که نه به لحاظ محتوایی و نه به لحاظ نجوم آماتوری حاوی ارزش اطلاعاتی نیست.
– عدم متناسب بودن سوالات به لحاظ درصد سوالات از مباحث اصلی المپیاد. به عنوان مثال درصد سوالات مکانیک و کروی و رصد بسیار کم و درصد سوالات کیهان شناسی و اخترفیزیک زیاد بود.
از نظر دانش‌آموزان سوالات نسبت به سال قبل سخت‌تر شده بود و متاسفانه بسیاری از دانش آموزان به دلیل بی دقتی یا استرس امتحان یا سخت فکر کردن درصد پایینی را پاسخ داده‌اند. استرس اصلی این افراد کف قبولی مرحله ۱ است که با توجه به سال‌های قبل انتظار کف نمره قبلی بالایی نداریم را که در المپیاد نجوم و اخترفیزیک تعداد شرکت کننده به نسبت المپیاد هایی مثل ریاضی و شیمی بسیار پایین‌تر است اما در هر صورت بسیاری از دانش‌آموزان هستند که بدون مطالعه نیز درصد‌های خوبی را کسب می‌کنند. بر اساس تجربه سال‌های قبل انتظار کف قبولی بین ۱۰ تا ۲۰ درصد انتظار نابجایی نیست. در کل آزمون ۱۳۲ نمره داشته است که برای محاسبه درصد خود از روی پاسخنامه رسمی کمیته می‌توانید اقدام کنید.
البته لازم به ذکر است که همواره اشتباه ممکن است و احتمال اینکه پاسخ برخی سوالات پاسخنامه رسمی تغییر کند وجود دارد. بهتر این است که شما بدون توجه به حاشیه‌ها کارتان را درست انجام دهید و برای مرحله دو [+] آماده شوید.
عطا مرادی
