دکتر مریم میرزاخانی، استاد ریاضیات دانشگاه استنفورد و مدال آور نامآشنای المپیاد ریاضی ایران، نخستین بانوی ریاضیدان تاریخ لقب گرفت که توانسته مدال فیلدز، معتبرترین جایزهی دنیای ریاضیات را از آن خود کند. ایشان امروز صبح جایزهی خود را در مراسم افتتاحیهی کنفرانس جهانی ریاضیات سال ۲۰۱۴ از دستان خانم پارک گئون های، رییسجمهور کرهی جنوبی دریافت کرد. دکتر میرزاخانی، نخستین بانوی تاریخ ریاضیات و نخستین ریاضیدان ایرانی است که برندهی این جایزهی ۷۶ ساله میشود. همچنین این جایزه بالاترین نشان علمی است که تا کنون توسط یک دانشمند ایرانی کسب شده است. مدال فیلدز، بالاترین نشان علمی رشته ریاضیات است که به دانشمندان برگزیده زیر ۴۰ سال اهدا میشود و از آن به نوبل ریاضیات نیز تعبیر میشود.
در ادامهی مطلب با خانم میرزاخانی، یکی از مفاخر بزرگ المپیادی ایران آشنا میشوید. لازم به ذکر است که از مریم میرزاخانی تنها یک کتاب با زبان فارسی به چاپ رسیده که برای آشنایی و تهیهی کتاب "نظریهی اعداد" به اینجا مراجعه نمایید.
دکتر مریم میرزاخانی، استادیار جوان دانشگاه«پرینستون»، در سال ۲۰۱۱ به عنوان یکی از ۱۰ مغز برتر آمریکای شمالی معرفی شد و به او لقب سد شکن دادند. مریم میرزاخانی در سال های ۷۳ و ۷۴ ( سال سوم و چهارم دبیرستان) از مدرسهی فرزانگان تهران موفق به کسب مدال طلای المپیاد ریاضی کشوری شد و بعد از آن در سال ۱۹۹۴ در المپیاد جهانی ریاضی هنگ کنگ با ۴۱ امتیاز از ۴۲ امتیاز مدال طلای جهانی گرفت. سال بعد یعنی ۱۹۹۵ در المپیاد جهانی ریاضی کانادا با ۴۲ امتیاز از ۴۲ ، رتبهی اول طلای جهانی را به دست آورد.
مریم در دانشگاه شریف در رشتهی ریاضی ادامه تحصیل داد و با دریافت بورسیه از طرف دانشگاه هاروارد به آنجا رفت و تحصیلاتش را تا مقطع دکتری در آنجا ادامه داد. میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ میلادی موفق به پیدا کردن راهحلی برای یک مشکل ریاضی شد که بسیاری را به دام انداخته بود: محاسبه حجمهای فضایی منحنی هندسی.
ریاضیدانان مدتهای طولانی که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرمهای هندسی هذلولی بودهاند و در این میان مریم میرزاخانی جوان در دانشگاه پرینستون نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست یافتن به راه*حلی روشن در اختیار داشت.
جیمز کارلسون از انستیتو ریاضیات کلی (Clay Mathematics Institute) میگوید: میرزاخانی در یافتن ارتباطات جدید، عالی است؛ وی میتواند به سرعت از یک مثال ساده به دلیل کاملی از یک نظریه ژرف و عمیق برسد.
مریم میرزاخانی از دانشآموزان نخبه المپیادی کشور و از جمله بازماندگان سانحهی غمبار سقوط اتوبوس حامل نخبگان ریاضی دانشگاه صنعتی شریف به دره در اسفندماه ۱۳۷۶ است. در این حادثه، اتوبوس حامل دانشجویان ریاضی شرکتکننده در بیست و دومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی که از اهواز راهی تهران بود به دره سقوط کرد و طی آن شش تن از دانشجویان نخبهی ریاضی ایران شامل آرمان بهرامیان، رضا صادقی – برنده دو مدال طلای المپیادجهانی – علیرضا سایهبان، علی حیدری، فرید کابلی، دکتر مجتبی مهرآبادی و مرتضی رضایی دانشجوی دانشگاه تهران که اغلب از برگزیدگان المپیادهای ملی و بینالمللی ریاضی بودند در اوج بالندگی و شکوفایی علمی ناباورانه، جان باختند.
امیدواریم در روزها و سالهای آینده همچنان شاهد موفقیتهای خانم دکتر میرزاخانی و دیگر المپیادیهای ایران عزیز در سراسر جهان باشیم.