در ادامه‌ی برنامه‌ریزی‌های آیریسک دپارتمان انتشارات این موسسه‌ی آموزشی برای آماده‌سازی منابع مفید المپیادهای علمی، هم اکنون کتاب مقدمه‌ای بر کیهانشناسی نوین ترجمه‌ی کتاب (An introduction to modern cosmlogy) اثر اندرو لیدل (Andrew Liddle) را به همت آقایان کامبیز خالقی (سرپرست بخش نجوم) و آقای فرهاد ذکاوت (از اعضای هیِات علمی آیریسک) با همکاری انتشارات هیمه به چاپ رسانده است؛ ویراستاران این کتاب نیز آقایان مهران کمرپور و محسن ایرجی هستند.
آیریسک امیدوار است این کتاب سهم خوبی در رفع این نیاز دانش‌پژوهان ایفا کند. پیش از این دانش‌آموزان علاقه‌مند به المپیاد نجوم منبع منسجم و جامعی در خصوص سرفصل کیهانشناسی و با نگاه آموزشی المپیاد در اختیار نداشتند.
برای مطالعه‌ی مقدمه‌ی این کتاب و آشنایی بیشتر با دیدگاه مترجمان و انگیزه‌شان از برگزدان فارسی این کتاب به ادامه‌ی مطلب بروید.
جهت مشاهده‌ی اطلاعات بیشتر و خرید این کتاب به اینجا مراجعه نمایید.
پیشگفتار مترجمین
قرن بیست و یکم به یقین قرن فیزیک خواهد بود. دهه اول این قرن هرچند با پیش زمینهی پیشرفت‌های ناگهانی قرن بیستم، ولی با نتایجی جدید و در مواردی تأیید کننده‌ی نظریه‌های قبلی در مدل استاندارد ذرات بنیادی و تعدادی از نظریه‌های کیهانشناسی همراه بوده است. بیش از چند دهه میشود که ذرات بنیادی و کیهانشناسی برای توصیف عالم اولیه و کنونی به ضرورت در کنار هم قرار گرفته‌اند. برای خواننده‌ای که در سطح مقدماتی با این دو شاخه‌ی ابعاد بزرگ و کوچک آشنا میشود، شاید چندان جالب نباشد که در بخش‌های مختلف این شاخه که در مواردی کاملاً به هم پیوسته‌اند، مدل‌های متنوعی برای توضیح یک پدیده یا توجیه نتایج حاصل از یک مدل یا آزمایش ارائه شوند.
ولی پیش از مطالعات پیشرفته و بسیار خاص یک موضوع، علاقهمندان بخصوص دانشجویان دوره کارشناسی، باید مبانی کنونی و ایده‌های پذیرفته شده را بفهمند و با ساختارهای بزرگ یا کوچک مقیاس آشنا شوند. دراین کتاب، آندرو لیدل، نویسنده و کیهانشناس مشهور انگلیسی بیش از اینکه دیدگاه ذراتی داشته باشد، با نگاه نسبیتی به حل معادلات در ابعاد بزرگ مقیاس پرداخته و هرجا که لازم دیده از ذرات بنیادی و مبانی ساده آن‌ها نیز بهره گرفته است. توصیفات مربوط به عالم اولیه، فاز معروف به کرومودینامیک عالم، و بسیاری موارد دیگر که در کتاب می‌بینید، از این دسته هستند.
در حوزهی کیهانشناسی کتاب‌های متعددی به زبان انگلیسی و این سال‌ها تعدادی نیز به زبان فارسی تألیف یا ترجمه شده‌اند. در این میان، اندرو لیدل، عضو هیئت علمی و استاد دپارتمان اخترشناسی و فیزیک دانشگاه ساسکس انگلستان، یکی از کتاب‌های مهم آموزشی و مقدماتی کیهانشناسی را نگاشته است. برای مطالعه‌ی کتاب حاضر به عنوان خودآموز یا کتاب کلاسیک کیهانشناسی، دانش مقدماتی در حوزهی فیزیک مُدرن، آشنایی با پایه و اساس معادلات دیفرانسیل در حد ساده [و نه معادلات خاص] الزامی است. در این کتاب با وجود پُر رنگ بودن استفاده از فیزیک کلاسیک و نسبیت عام، توضیحات شفاف و توصیفیِ زیادی در مورد ذرات بنیادی آمده و برای علاقهمندانی که با ساختارهای اولیه نسبیت عام، حساب تانسوری و معادلات خمش آشنایی دارند روش استنتاج و استخراج معادلات آنیشتاین نیز در پیوست کتاب آورده شده است. این کتاب در سطح جهان به عنوان یکی از بهترین کتاب‌های مقدماتی در حوزهی کیهانشناسی مورد توجه قرار گرفته است. لازم به یادآوری است که اندرو لیدل ۴ اثر پژوهشی دیگر نیز در همین حوزهی کیهانشناسی نگاشته است. با مراجعه به سایت شخصی ایشان که در مقدمه‌ی کتاب ذکر شده، به مطالب و موضوعات تحقیقاتی و سرفصلهای کتاب‌های ایشان دسترسی خواهید داشت.
در حال حاضر و در ایران نیز از این کتاب برای پروژه و تزِ دانشجویان دورهی کیهانشناسی سال آخر کارشناسی و کارشناسی ارشد استفاده میشود و در موارد متعدد در این پایان نامهها ارجاعات زیادی به آن داده شده است. لذا مترجمین کتاب برآن شدند تا کتاب به زبان فارسی در کنار کتاب‌هایی چون نارلیکار و چند کتاب نسبیت عام که اساتید داخلی نگاشتهاند، در اختیار عزیزان علاقمند قرار بگیرد. چاپ فارسی این کتاب با مجوز رسمی انتشارات جان وایلی، پرداخت حق کپی رایت و در نهایت مکاتباتی که با اندرو لیدل انجام شده، در اختیار شما قرار گرفته است. به چند دلیل این مسئله اهمیت فراوان دارد. حضور غیرمستقیم تفکر علمی به صورت مکتوب و نه مجزای جامعه علمی ایران که فقط بخشی از آن چاپ مقالات تخصصی است، یکی از مهمترین این دلایل است! بخش اعظم آن چه در ایران مورد توجه قرار نگرفته، مسئله مهم آموزش در ایران است که نه تنها در داخل کشور باید مورد توجه قرار بگیرد و ساختارهای آن به درستی چیده شوند، بلکه بخشی از دیدگاه دنیای آکادمیک بین المللی نسبت به آنچه در دنیای آکادمیک ایران می‌گذرد نیز با آگاهی از حضور همین منابع در ایران بدست خواهد آمد.
با توجه به هزینههای سرسام آور چاپ در ایران و بخصوص تلاش‌های کسانی که قبل از چاپ کتاب، آن را به صورت کنونی برای شما خواننده گرامی آماده سازی میکنند؛ نباید مورد بی توجهی یا کم لطفی قرار بگیرند. موارد مشکوک و مسائل جانبی در این حوزه نیز بسیار زیاد است، ولی به یقین کتاب از زمانی که با قلم نویسنده یا مترجم، مراحل اولیه را طی می‌کند، بارها و بارها مورد بازخوانی، ویرایش، حتی در موارد معدودی (در ایران) مورد مباحثهی قبل از چاپ قرار گرفته تا با کمترین ایرادهای علمی و ادبی در اختیار علاقهمندان و دنیای آکادمیک قرار بگیرد. حتی گاهی میزان ویرایش به حد فرسایشی می‌رسد که مترجم و نویسنده قادر به بازخوانی مجدد به معنای چندبارهی اثر خود نیستند. ادبیات به تنهایی عامل این ویرایش‌های متعدد است. وسواس در ترجمه هیچگاه تمامی ندارد. هرچند برای کتاب‌های علمی کم یا اصلا بکار برده نمی‌شود و در موارد بسیاری با فاجعه‌ی علمی-ادبی در کتاب‌های فارسیشده روبرو هستیم، ولی کتاب‌هایی نظیر کتاب حاضر تا جایی که امکان داشته از طرف مترجمین مورد مباحثه و وسواس علمی و ادبی قرار گرفته و گاهاً منجر به بحث‌هایی جدی شده است. امیدواریم نتیجه حاصل مورد پسند اساتید، دانشجویان و علاقهمندان به پژوهش در زمینه کیهانشناسی قرار گرفته و مقدمه‌ای برای پژوهش‌های دانشجویان و منبعی مطلوب و کم اشتباه [اگر مدعی نباشیم] برای تدریس اساتید در دانشگاه‌ها و دوره‌های مقدماتی کیهانشناسی باشد.
در نهایت مترجمین این کتاب از دوستان فنی و ناشر این کتاب به خصوص گروه فنی انتشارات هیمه و پشتیبانیهای علمی گروه آموزشی المپیادهای علمی ایران (آیریسک) و همینطور اندرو لیدل، نویسنده کتاب، و انتشارات جان وایلی برای همکاری در بازگرداندن این کتاب به زبان فارسی، کمال تشکر را دارند. در جایگاه ویژهی دیگری نیز تشکر مجزا میشود از همکار و دوست ارجمندمان جناب آقای مهران کمرپور که زحمت بازخوانی و ویرایش نهایی این کتاب را بر عهده داشتند و با توجه به شناختی که از نزدیک با دکتر لیدل در دانشگاه ساسکس به عنوان دانشجویشان داشتهاند ظرایفی را به ما یادآوری کردند که در فارسیسازی هر چه روانتر این اثر نقش به سزا و مثمر ثمری بازی کرده است.
یکی از مهمترین مسائل برای نویسنده و مترجم هر اثری، ارتباط با مخاطب است؛ بسیار خرسند خواهیم شد با ما از طریق ایمیل، فرهاد ذکاوت (fzekavat@gmail.com) و کامبیز خالقی (khaleghi_kambiz@yahoo.com) در ارتباط باشید.
تابستان ۱۳۹۲ خورشیدی
کامبیز خالقی –فرهاد ذکاوت
Persian Translators acknowledge Prof. Andrew Liddle, The Author and John Wiley and Sons publication to make it possible to publish this book in Persian, as one of most interested academic resources on this subject in Iran
