آزمون مرحله اول چهاردهمین المپیاد نجوم و اخترفیزیک هم سرانجام در روز چهارشنبه ۴ بهمن برگزار شد و همچون تمام دوره های قبلی این المپیاد، عده کثیری معتقدند آزمون نیست به سال گذشته اش سخت تر بوده و عده قلیلی (همچون بنده) هم قائل به ساده تر بودن آن هستند. دانش‌پژوهان امسال در المپیادی با ۳۵ سوال در زمان ۱۸۵ دقیقه به رقابت پرداختند. برای تحلیل آزمون مرحله اول المپیاد نجوم امسال بهتر است ابتدا نگاهی به بودجه بندی آزمون داشته باشیم.
| موضوع | تعداد سوال | درصد از کل |
| فیزیک مکانیک + مکانیک سماوی | ۱۱ | ۳۱.۴ |
| اخترفیزیک | ۱۰ | ۲۸.۵ |
|
اطلاعات عمومی نجوم (اخترفیزیک، ابزارشناسی، نجوم رصدی، کیهان‌شناسی) |
۷ | ۲۰ |
| کروی – مکانیک | ۳ | ۸.۵ |
| کروی | ۲ | ۵.۷ |
| کیهان‌شناسی | ۱ | ۲.۸ |
| تقریب | ۱ | ۲.۸ |
| مجموع | ۳۵ | ۱۰۰ |
(توجه داشته باشید که این بودجه بندی از دیدگاه نگارنده صورت گرفته و در برخی موارد ممکن است برخی از مدرسان دیگر ۲ یا ۳ سوال از این آزمون را در دسته‌های دیگر قرار دهند).
اگرچه امسال برخلاف دو-سه دوره گذشته تعداد سوالات مکانیک افزایش محسوسی داشت، اما متاسفانه سهم سوالات فیزیکی بیشتر از سوالات مکانیک سماوی آن بود و مباحث مکانیک سماوی مهمی از قلم افتاده بود.
نکته عجیب (اما به زعم بنده خوشایند) در آزمون امسال، طرح ۷ سوال اطلاعات عمومی غیرحفظی بود که با توجه به اینکه ۴ سوال آن به مبحث اخترفیزیک مربوط میشد، میتوان گفت مجموعا ۱۴ سوال اخترفیزیک در این آزمون شاهد بودیم و همچنان اخترفیزیک بیشترین سهم را در بودجه بندی آزمون داشته است.
نکات مثبت آزمون:
- پرهیز از طرح سوالات با راه‌حل های عجیب و طولانی
- رعایت تناسب درجه سختی سوالات. از دید اینجانب، سطح ۴۰ درصد سوالات این آزمون ساده بود، ۴۰ درصد سوالات متوسط و ۲۰ درصد سوالات هم سخت محسوب می‌شدند.
نکات منفی آزمون:
- سوال نجوم کروی مربوط به طول سایه شاخص در شهر مورد نظر (سوال ۶ از کد۱)، دارای ابهام بود و چون شهر را صراحتا مشخص نکرده بود، بسته به برداشت دانش آموزان هم گزینه ۱ و هم گزینه ۲ به عنوان جواب قابل حصول بود و طبیعتا انتظار میرود این سوال حذف شود. یا هر دو گزینه را صحیح اعلام کنند.
- سوال مربوط به تقریب تعداد برگهای درختان در سیاره زمین، به نظرم چندان سوال معقولی نبود و برای سنجش قوه‌ی تقریب دانش آموزان سوالات بسیار بهتری را میشد طرح کرد.
- سوال مربوط به جرم ستاره‌های دوتایی طبق منحنی سرعت آنها (سوال ۲۶ از کد۱)، به نظر اشتباه می‌آید و پاسخ صحیح بنابر راه حل تعدادی از دبیران در گزینه‌ها موجود نیست. اگر طراحان، شرایط خاص یا فرضیات دیگری را برای حل این سوال مد نظر داشته باشند، این سوال ظاهرا باید حذف شود.
جمع بندی:
شخصا سطح این آزمون را نسبت به دو سال گذشته (دوره های ۱۳ و ۱۲)، ساده تر میدانم و انتظار میرود دانش آموزان متوسط به راحتی بتوانند به ۸ تا ۱۰ سوال آزمون پاسخ صحیح دهند.
کف قبولی را (پس از کسر امتیاز منفی)، همچنان ۵ سوال صحیح برای دانش آموزان تهرانی و ۳٫۷ تا ۴ سوال صحیح برای دانش آموزان شهرستانی پیش بینی میکنم (توجه کنید که فقط پیش‌بینی است). اگرچه ممکن است بخاطر کاهش تعداد شرکت کنندگان امسال، کف قبولی تهران به ۴ سوال و شهرستان به ۳ یا حتی ۲٫۵ سوال کاهش یابد. با وجود این، تا اتمام تحصیح پاسخبرگ ها و تعیین نرم امتیازها، هیچ چیز قطعی نیست.
اگه فک می کنی تلاش فراوان کردی اما پس از اعلام نتایج دیدی که قبول نشدی، مطمئن باش یا رقبات بیش از تو تلاش کرده‌اند یا خیر و صلاح تو در قبولی نبوده است.
احسان مهرجو
پی‌نوشت: برای آشنایی با کف قبولی المپیادهای علمی [اینجا] و [اینجا] را مشاهده کنید.
