در این مقاله شما با تاریخچه المپیاد جهانی شیمی، المپیاد شیمی در ایران، امتیازات قبول شدگان و نحوه شرکت در المپیاد آشنا می شوید. برای مطالعه روی «ادامه» کلیک کنید.
المپیاد شیمی در جهان
بعد از المپیاد ریاضی، پر سابقه‌ترین المپیاد علمی جهان المپیاد شیمی است. اولین المپیاد شیمی در سال ۱۹۶۸ با حضور سه کشور چکاسلواکی، لهستان و مجارستان در پراگ برگزار گردید. سالهای بعد نیز این المپیاد به میزبانی کشورهای بلوک شرق برگزار گردید که به ترتیب کشورهای لهستان، مجارستان، شوروی، بلغارستان، رومانی، مجارستان، آلمان شرقی، چکاسلواکی، لهستان و شوروی میزبان دورههای مختلف بودند. در سال ۱۹۸۰ اتریش به عنوان اولین کشور غربی میزبان این مسابقات بوده و کشور سوئد به عنوان دومین کشور بلوک غرب در سال ۱۹۸۲ میزبانی این مسابقات به عهده گرفت. با پیوستن کشورهای مختلف این المپیاد از حالت منطقه‌ای خارج شده و اعتباری جهانی کسب نمود. به طوریکه در بیست و دومین المپیاد جهانی شیمی که در سال ۱۹۹۰ در کشور فرانسه برگزار گردید ۳۰ کشور از سراسر جهان شرکت نموده و به رقابت علمی در زمینهی شیمی پرداختند. المپیاد بیست و سوم در لهستان، بیست و چهارم در آمریکا، بیست و پنجم با شرکت ۳۸ کشور در ایتالیا، بیست وششم با شرکت ۴۲ کشور در نروژ، بیست و هفتم در چین و بیست وهشتم با شرکت ۴۵ کشور در روسیه برگزار گردید. پس از آن نیز تا کنون (سال ۲۰۰۷) که چهل دوره از این آزمون برگزار گردیده است کشورهایی نظیر کانادا، آلمان، آفریقای جنوبی، یونان، تایوان، کره جنوبی و روسیه میزبانی آن را به عهده داشتهاند. ایران در آخرین المپیاد شیمی برگزار شده در روسیه به مقام دهم دست یافت اما در سالهای بسیاری جزو ۵ کشور برتر این رقابتها بوده است.
هدف از برگزاری این مسابقات تبادل اطلاعات بین کشورهای مختلف و سنجش میزان دانش واستعدادهای جوانان سراسر جهان در رشته شیمی در قالب یک رقابت سالم و دوستانه میباشد. تهیه سؤالات به عهده کشور میزبان بوده و کمیته‌ای علمی از کشور میزبان سؤالات را در دو بخش عملی و تئوری طراحی می‌نمایند. همچنین این کمیته دفترچه‌ای تحت عنوان دفترچه راهنما حاوی تعدادی سؤال در زمینه‌های مختلف علم شیمی و پاسخ آنها تدارک دیده و به منظور آشنایی کشورهای شرکت کننده با سطح سؤالات المپیاد آن سال برای هر کشور ارسال می‌نماید. لازم به ذکر است که کشورهایی که تمایل به شرکت در المپیاد جهانی و اعزام تیم دانش آموزی به این مسابقات را دارند، بایستی هر ساله دو نفر نماینده را به عنوان و به منظور آشنایی با نحوه برگزرای مسابقات به کشور میزبان بفرستند، البته از دوره بیست و پنجم این نظارت برای دو سال متوالی انجام میشود. حضور این نمایندگان به منزله مجوز شرکت در مسابقات میباشد. سؤالات مسابقه روز قبل از مسابقه ابتدا در حضور داوران یعنی سرپرستان تیمها مطرح شده و پس از شنیدن اظهار نظرهای آنها، اصلاح و بارم بندی شده به تصویب نهایی می‌رسند. پس از تصویب سؤالات برای ترجمه به زبان هر کشور در اختیار سرپرست اول تیم اعزامی آن کشور که در هیأت داوران نیز حق رأی دارد، قرار می‌گیرد و سرپرست موظف است سؤالات ترجمه شده را تا ۴ ساعت قبل از شروع مسابقه پاکنویس شده در اختیار رئیس کمیته برگزاری قرار دهد. محل اقامت سرپرست‌ها با محل اقامت تیم فاصله زیادی داشته و ارتباط تلفنی مابین این دو محل امکانپذیر نیست.
سؤالات در زمینه‌های مختلف علم شیمی از جمله شیمی آلی، معدنی، تجزیه، بیوشیمی، پلیمر و شیمی فیزیک میباشد. امتحان عملی ۴۰ درصد از امتیاز کل را به خود اختصاص داده و مدت آن ۵ ساعت میباشد. امتحان تئوری نیز که ۶۰ درصد امتیاز کل را به خود اختصاص می‌دهد در ۵ ساعت برگزار میشود. بعد از تصحیح اوراق یک روز قبل از مراسم پایانی هیأت داوران در مورد مدالها تصمیم گیری می‌نماید. طبق مقررات به ۸ درصد از کل شرکت کنندگان مدال طلا، ۲۰ درصد مدال نقره و ۳۰ درصد مدال برنز تعلق می‌گیرد.
المپیادهای شیمی در ایران
اولین دورهی المپیاد شیمی در ایران در سال ۱۳۷۰ طی یک مرحله و با ۱۵ سؤال تشریحی توسط باشگاه دانش پژوهان جوان برگزار گردید. دورهی دوم که شامل ۶۰ پرسش چهارگزینهای و ۶ مسألهی تشریحی بود در سال ۱۳۷۱ برگزار شد. پس از آن همه ساله یک دوره از این آزمونها در سراسر ایران برگزار میشود که از دورهی هشتم به بعد به دلیل افزایش افراد شرکت کننده المپیاد به صورت دو مرحلهای برگزار میشود. مرحلهی اول که عمدتاً در سطح کتابهای دبیرستانی است شامل ۶۰ پرسش چهارگزینهای و مرحلهی دوم شامل ۵۰ پرسش چهارگزینهای و ۸ مسألهی تشریحی میباشد.
در مرحلهی اول هر سال حدود ۶۰۰ نفر و در مرحلهی دوم حدود ۴۰ نفر موفق به گذر از سد آزمون میشوند. افراد قبول شده در یک دورهی تابستانه در باشگاه دانش پژوهان جوان شرکت کرده و مدالهای آنان بر اساس عملکردشان در طول دوره توزیع میشود. که در نهایت ۶ نفر از شرکت کنندگان به مدال طلا دست مییابند و به المپیاد جهانی اعزام میشوند.
مزایای قبولی در المپیاد شیمی
-
قبولی در دانشگاه و رشتهی دلخواه برای مدالهای طلا
-
معافیت از خدمت سربازی برای دارندگان مدال طلای کشوری
-
به دست آوردن امتیاز ورودی در آیین نامهی نخبگان برای دارندگان مدال
-
استفاده از ۱۵ الی ۲۰ درصد تراز برای شرکت در کنکور برای دارندگان مدالهای نقره و برنز
-
. . . !!!؟؟؟
