سرفصل و منابع رسمی مرحله دوم المپیادهای علمی ایران
به پیشنهاد کمیتههای علمی و اعلام باشگاه دانشپژوهان جوان، منابع مرحله دوم المپیادهای علمی سال ۱۴۰۳ در تمام رشتهها به شرح زیر است.
منابع مرحله دوم المپیاد ادبی ۱۴۰۳
الف) کتابهای درسی:
- علوم و فنون ادبی ۳
- فارسی ۳
- عربی ۳ (ادبیات و علوم انسانی)
ب) متون نظم فارسی:
- غزلیات حافظ (۳۱ غزل از غزل ۲۰۰ تا ۲۳۰)، محمد قزوینی و قاسم غنی.
- غزلیات سعدی (۳۱ غزل از غزل ۲۰۰ تا ۲۳۰)، تصحیح غلامحسین یوسفی.
- مثنوی، دفتر سوم (از اختلاف کردن در چگونگی و شکل پیل تا ابتدای قصه اهل سبا)، نسخهی قونیه.
- لیلی و مجنون (از آغاز عشق لیلی و مجنون بر یکدیگر تا سر آگاهی پدر مجنون از قصد قبیله لیلی)، تصحیح وحید دستگردی.
- شعر معاصر: شعرهای دفتر «از این اوستا» از اخوان ثالث، دفتر «رستاخیز» از مجموعهی اشک معشوق حمیدی شیرازی.
پ) متون نثر فارسی:
- تاریخ بیهقی، از مجلد نهم تا سر «الابیات التی کتبها الشیخ ابوسهل روزنی»، تصحیح علیاکبر فیاض.
- کلیه و دمنه، باب بوف و زاغ، تصحیح مجتبی مینوی.
- مرزباننامه، (باب چهارم).
- نثر معاصر: رمان «هرس» از نسیم مرعشی، رمان «کوچه ابرهای گمشده» از کورش اسدی، مجموعه داستان «ماه نیمروز» از شهریار مندنیپور.
- زبانشناسی: مقدمات زبانشناسی، مهری باقری، نشر قطره.
منابع مرحله دوم المپیاد اقتصاد و مدیریت ۱۴۰۳
اقتصاد:
- کتاب مبانی علم اقتصاد- نشر نی- گریگوری منکیو ترجمه: حمیدرضا ارباب- فصول ۱/۲/۳/۴/۵/۱۲/۱۳/۱۵/۱۶/۱۷/۱۸/۱۹
- کتاب اقتصاد دهم رشته انسانی
مدیریت:
- کتاب مدیریت عمومی، الوانی، نشر نی، ۱۴۰۲ بدون ضمائم
روانشناسی:
- کتاب روانشناسی پایهی یازدهم
- کتاب مربیگری مغز، اوکانر و لاگس، ترجمه چیتساز و لطفی، انتشارات جهاد دانشگاهی، ۱۴۰۰
جامعه شناسی:
- کتاب جامعه شناسی پایه دهم و یازدهم
حکمرانی:
- گفتارهای جدید در خط مشیگذاری عمومی، حسن داناییفرد، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۵
- درسنامه حکمرانی، ذوالفقارزاده و کریم میان، مرکز آموزش مدیریت دولتی ریاست جمهوری، ۱۴۰۰
ریاضی:
- حسابان یازدهم رشته ریاضی- فصل پنجم (حد و پیوستگی)
- حسابان دوازدهم رشته ریاضی- فصل ۴ و ۵ (مشتق)
- آمار و احتمال یازدهم رشته ریاضی- فصول ۲، ۳ و ۴
- کل ریاضی دهم، یازدهم و دوازدهم رشته انسانی
- آمار و کاربرد آن در مدیریت (جلد اول)، فصلهای ۱ الی ۶، تألیف آذر و مؤمنی، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، ۱۳۷۵
منابع مرحله دوم المپیاد تفکر و کارآفرینی ۱۴۰۳
اقتصاد:
- کتاب مبانی علم اقتصاد- نشر نی- گریگوری منکیو ترجمه: حمیدرضا ارباب- فصول ۱/۲/۳/۴/۵/۱۲/۱۳/۱۵/۱۶/۱۷/۱۸/۱۹
- کتاب اقتصاد دهم رشته انسانی
مدیریت:
- کتاب مدیریت عمومی، الوانی، نشر نی، ۱۴۰۲ بدون ضمائم
روانشناسی:
- کتاب روانشناسی پایهی یازدهم
- کتاب مربیگری مغز، اوکانر و لاگس، ترجمه چیتساز و لطفی، انتشارات جهاد دانشگاهی، ۱۴۰۰
جامعه شناسی:
- کتاب جامعه شناسی پایه دهم و یازدهم
کارآفرینی:
- کارآفرینی به زبان ساده اثر محمد عزیزی، وحیده خامیزاده، انتشارات جهاد دانشگاهی، ۱۴۰۰
- کارآفرینی اثر دکتر محمود احمدپور داریانی و دکتر محمد عزیزی انتشارات وزرات آموزش و پرورش
ریاضی:
- آمار و احتمال یازدهم رشته ریاضی- فصول ۲، ۳ و ۴
- آمار و کاربرد آن در مدیریت (جلد اول)، فصلهای ۱ الی ۶، تألیف آذر و مؤمنی، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، ۱۳۷۵
منابع مرحله دوم المپیاد جغرافیا ۱۴۰۳
اقلیمشناسی:
سامانه آب و هوا (اقیلم)، فرایندها و عناصر اقلیمی (آب و هوایی)، ساختار اتمسفر و گردش جو، مولفه و اجزای ساخت اقلیم ایران- نواحی جغرافیای- اقلیمی ایران، گرمایش جهانی و تغییر اقلیم- اقلیم و جامعه (اثرات متقابل اقلیم و فعالیتهای انسان در محیط- راهکارهای سازگاری و تعدیل اثر تغییر اقلیم)
جغرافیای شهری و روستایی:
قلمرو جغرافیای شهری، شهر و مفاهیم شهری، اکولوژی تطبیقی و آسیبشناسی شهری، ساخت شهرها
جغرافیای اقتصادی:
بخشهای اقتصاد، حوزههای اصلی کلاسیک و مدرن، مکانیابی فعالیتها، خوشههای صنعتی، مرکز پیرامون، زنجیره ارزشها و شبکهها
جغرافیای جمعیت:
الگوهای جغرافیایی پراکندگی، توزیع و تراکم جمعیت، ترکیب و ساختمان جمیعت، وضعیت فعالیت اقتصادی جمعیت، رشد و تحول جمعیت و مهاجرت
مهارتهای جغرافیایی:
مقیاس نقشه و محاسبات، جهات جغرافیایی و مختصات حقیقی و قائمالزاویه، طبقهبندی علائم روی نقشهها و انواع نقشهها و تکنیکهای اندازهگیری روی نقشهها، روشهای نمایش پستیها و بلندیها، اصول و کاربرد خطوط منحنی میزان (نیمرخ، شیب، حجم) و طبقهبندی نقشهها UPS و UTM سیستمهای تصویر
ژئومورفولوژی:
نقش دینامیک درونی و بیرونی در شکلگیری تدریجی سطح زمین: (ساختمان پوسته زمین، تشکیل رشته کوهها، فرسایش دامنهها، عمل حمل آبهای جاری)
جغرافیای سیاسی:
مؤلفههای کشور از دیدگاه جغرافیای سیاسی، مرز و انواع آن
مخاطرات طبیعی:
زمینلرزه، حرکات دامنهای، سیل، آتشفشان و خشکسالی
منابع مرحله دوم المپیاد ریاضی ۱۴۰۳
تمامی کتابهای درسی ریاضی متوسطه اول و متوسطه دوم، شامل کتابهای ریاضی پایههای مختلف، حسابان، هندسه، آمار و احتمال و ریاضیات گسسته
توجه: به نظر میرسد این یک شوخی از طرف کمیتهی ریاضی باشگاه است که سالهاست با شرکتکنندگان انجام میشود. در بخشنامه اعلام شده با خواندن کتابهای درسی شما میتوانید سؤالات مرحلهی دوم (یا حتی اول) المپیاد را پاسخ دهید!!! اما با دیدن سؤالات سالهای گذشته، میبینید که تقریبا صفر سؤال در سطح کتابهای درسی مطرح شده است. بهتر است برای آشنایی با منابع المپیاد ریاضی، صفر تا صد المپیاد ریاضی را در لینک زیر بخوانید:
منابع مرحله دوم المپیاد زیست شناسی ۱۴۰۳
- منابع کتابهای زیستشناسی دبیرستان است.
- دانشآموزان، شناخت کافی از مطالب کتابهای فیزیک و شیمی دبیرستان نیز داشته باشند.
- مطالعه زیستشناسی عمومی کمپبل یا دیگر مراجع زیستشناسی عمومی برای اطلاعات بیشتر توصیه میشود.
توجه: با منابعی که در بالا اعلام شده، شاید بتوانید ۲۰ درصد سؤالات را پاسخ بدهید، پیشنهاد میکنیم برای برنامهریزی درست در مورد منابع المپیاد زیستشناسی، حتماً صفحهی زیر را ببینید:
منابع مرحله دوم المپیاد سلولهای بنیادی ۱۴۰۳
الف) منابع عمومی
- زیستشناسی سال دهم و یازدهم رشته علوم تجربی
- فیزیک سال دهم و یازدهم رشته ریاضی- فیزیک
- شیمی سال دهم و یازدهم رشته علوم تجربی
- آمار سال یازدهم رشته ریاضی- فیزیک
ب) منابع تخصصی
- سلولهای بنیادی بافتی؛ دکتر حسین بهاروند؛ خانه زیستشناسی
- تمایز سلولهای بنیادی؛ دکتر حسین بهاروند؛ خانه زیستشناسی
- سلولهای بنیادی پرتوان؛ دکتر حسین بهاروند؛ خانه زیستشناسی
- مهندسی بافت؛ دکتر حسین بهاروند؛ خانه زیستشناسی
منابع مرحله دوم المپیاد شیمی ۱۴۰۳
شیمی عمومی ۱ و ۲ (طبق سرفصل مصوب وزارت علوم)
راهنمای مسیر: برای موفقیت در المپیاد شیمی، علاوه بر مطالعهی سرفصلها و حل تمرین کتابهای شیمی عمومی، به حل سؤالات متنوع و مطالعهی کتابهای تخصصی نیاز دارید. در زیر برترین منابع المپیاد شیمی معرفی شده است:
منابع مرحله دوم المپیاد علوم زمین ۱۴۰۳
- کتاب انسان و محیطزیست پایه یازدهم
- کتاب زمینشناسی پایه یازدهم
- کتاب زمینشناسی سال سوم قدیم
- کتاب علوم زمین پیشدانشگاهی قدیم
- کتاب مبانی زمینشناسی، تألیف ادوارد جی. تاربوک و فردریک ک. لوتگن و ترجمه رسول اخروی چاپ انتشارات مدرسه
منابع مرحله دوم المپیاد فیزیک ۱۴۰۳
- کتابهای متوسطه دوم فیزیک ۱، فیزیک ۲ و فیزیک ۳ (رشته ریاضی فیزیک)
- بخشهای فیزیک از کتابهای آزمایشگاه علوم ۱ و ۲
- کلیه دروس ریاضی تا پایهی یازدهم شامل ریاضی ۱، حسابان ۱، هندسه ۱، آمار و احتمال و هندسه ۲
- کتاب حسابان ۲ فصلهای ۴ و ۵
- منابع فوقالذکر شامل همه مطالب داخل کتاب است، یعنی شامل بخشهای «خوب است بدانیم» و … میشود.
منابع مرحله دوم المپیاد کامپیوتر ۱۴۰۳
- ریاضی (۱) سال دهم متوسطه (۲) رشته ریاضی فیزیک، انتشارات چاپ و نشر کتابهای درسی ایران
- ترکیبیات، علیرضا علیپور، انتشارات فاطمی
- آشنایی با الگوریتمها، یحیی تابش، انتشارات فاطمی
- Mathematical Circles (Russian Experience), D.Fomin, S.Genkin, I.Itenberg, American Mathematical Society
- Problem- Solving Strategies, Arthur Engel, Springer فصلهای ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۸ و ۱۳
- Introduction to Graph Theory, D.B.West, University of Illinois, فصلهای ۱ و ۲
توجه: سه منبع آخر ترجمهی فارسی به ترتیب با عنوانهای «محافل ریاضی»، «استراتژیهای حل مسئله» و «آشنایی با نظریهی گرافها (معروف به کتاب وست)» دارند.
منابع مرحله دوم المپیاد نجوم و اخترفیزیک ۱۴۰۳
اطلاعات پایه برای فهمیدن مطالب منابع:
- ریاضی ۱ و ۲ و ۳، فیزیک ۱ و ۲ و ۳، هندسه ۱ و ۲ و ۳، حسابان ۱ و ۲ از پایههای دهم، یازدهم و دوازدهم
- سؤالات در موضوعات نجوم کروی، مکانیک سماوی، اخترفیزیک، کیهانشناسی، کهکشانشناسی، ابزارشناسی و رصد طرح خواهند شد.
منابع مفید برای آزمون:
- مقدمهای بر اخترفیزیک جدید (An Introduction to Modern Astrophysics نوشته برادلی کارول، دیل استلی)
- نجوم دینامیکی نوشته رابرت تی دیکسون
- مبانی ستارهشناسی (Fundamental Astronomy) نوشته هانو کارتونن و همکاران
- نجوم کروی نوشته و. م. اسمارت، فصل یک و دو و پنج
- تسلط به مفاهیم تحلیل داده و کار عملی با داده توصیه میشود. منبعی مفید برای این موضوع میتواند کتاب فیزیک عملی نوشته جی. ال. اسکوایرز باشد.
منابع مرحله دوم المپیاد علوم و فناوری نانو ۱۴۰۳
- دانلود منبع اصلی المپیاد علوم و فناوری نانو سال ۱۴۰۳
- دانلود منبع تکمیلی المپیاد علوم و فناوری نانو سال ۱۴۰۳
مفاهیم مرتبط با فناوری نانو در کتابهای درسی فیزیک، شیمی و زیستشناسی در کنار مقالات ذکر شده در زیر، منابع المپیاد نانو به شمار میرود. لازم به ذکر است علاوه بر مقالات معرفی شده در مرحلهی اول، سه مقالهی دیگر بهعنوان منابع تکمیلی آزمون مرحله دوم اضافه شدهاند که عناوین آن در ادامه با رنگ نارنجی آمده است.
۱- مقدمهای بر علوم و فناوری نانو و مبانی نانو مواد
- آشنایی با فناوری نانو، ابعاد نانومتری و نانوساختارها
- هستهزایی و رشد
- تأثیر اندازه و شکل ذرات در دمای نقطه ذوب مواد در مقیاس نانو
- شبکههای بلوری
- نقصها در بلور
- نانومواد کربنی (نانولولههای کربنی و گرافن)
- کاربردهای نانو الیاف
- نانوذرات فلزی
- خواص لایههای نازک
- نانوکامپوزیتها
- نانو ساختارهای متخلخل
- نانو مواد هوشمند
- مواد پیرامون ما (از جزوه منابع تکمیلی آزمون مرحله دوم)
۱- خواص نانومواد خواص حرارتی نانومواد
- خواص مکانیکی نانومواد
- خواص نوری نانومواد
- خواص مواد در ابعاد نانو (از جزوه منابع تکمیلی آزمون مرحله دوم)
۳- روشهای ساخت و تولید نانومواد تهیه نانومواد با روش سل- ژل
- تولید نانومواد به روش هیدروترمال
- رسوبدهی لایه اتمی
- لایهنشانی به روش کندوپاش یونی (اسپاترینگ)
- لیتوگرافی
- معرفی روش انفجار الکتریکی سیم
۴- روشهای مشخصهیابی نانومواد آشنایی با میکروسکوپ الکترونی روبشی
- میکروسکوپ تونلی روبشی (STM)
- روشهای ایجاد تصویر و الگوی پراش در میکروسکوپ الکترونی عبوری
- دستگاه طیفسنج نور مرئی- فرابنفش (UV-Vis) ابزاری جهت اندازهگیری خواص نوری نانومواد
- طیفسنجی ارتعاشی مادون قرمز
۵- کاربردهای فناوری نانو
- روشهای تصفیه پساب (۱)
- روشهای تصفیه پساب (۲)
- کاربرد فناوری نانو در تصفیه خاکهای آلوده
- معرفی حسگرهای زیستی
- نانوژنراتور
- روشهای داروسازی هدفمند
- سازوکارهای هدفگیری سرطان
- باتری لیتیم- یون
- فناوری نانو در تشخیص و درمان بیماریها (از جزوه منابع تکمیلی آزمون مرحله دوم)